Nietrzymanie moczu w menopauzie – skuteczne leczenie kobiet w okresie menopauzy

Nietrzymanie moczu w menopauzie to częsty, ale często pomijany problem, który może znacząco wpływać na jakość życia kobiet. Wiele z nich zadaje sobie pytanie o to, dlaczego właśnie w okresie przekwitania zmagają się z tego rodzaju trudnościami. Wśród przyczyn nietrzymania moczu wymienia się przede wszystkim zmiany hormonalne, osłabienie mięśni dna miednicy oraz zmiany w obrębie pęcherza i cewki moczowej. Obecnie istnieją jednak skuteczne i szybkie metody leczenia tego stanu, zwiększające poziom jakości życia kobiet i umożliwiające powrót do dotychczasowych aktywności, często porzuconych z racji odczuwanych dolegliwości (jak np. aktywność fizyczna).

Większość osób zna najczęstsze objawy menopauzy, wśród których powszechnie wymienia się uderzenia gorąca i zmianę nastroju. Kobiety mogą jednak zauważać również przykre dolegliwości ze strony układu moczowego i płciowego. Jeżeli nietrzymanie moczu w menopauzie wpływa niekorzystnie na jakość wykonywania codziennych czynności, należy jak najszybciej zgłosić się do specjalisty. Wśród lekarzy pierwszego wyboru zwykle wybierani są ginekolodzy oraz specjaliści medycyny estetycznej. Pomagają oni znacznie ograniczyć objawy, a w początkowych stadiach rozwoju stanu – nawet uchronić przed nietrzymaniem moczu. Wczesne rozpoznanie i odpowiednio dobrane leczenie zwiększają szansę na poprawę jakości życia. Wyłącznie specjalista może zlecić określoną ścieżkę terapeutyczną, biorąc pod uwagę nie tylko objawy zgłaszane przez kobietę, ale również jej obecny stan zdrowia, dotychczasowe leczenie i ewentualne schorzenia ginekologiczne.

Przyczyny nietrzymania moczu po menopauzie – zmiany hormonalne, anatomiczne

Nietrzymanie moczu w menopauzie często wynika z fizjologicznych zmian zachodzących w organizmie kobiety akurat w tym czasie. W utrzymaniu elastyczności i prawidłowego napięcia tkanek układu moczowo-płciowego kluczową rolę odgrywają estrogeny. Podczas przekwitania poziom tych hormonów drastycznie spada. Powoduje to osłabienie ścian pęcherza moczowego i cewki moczowej, ścieńczenie błon śluzowych pochwy i cewki oraz utratę elastyczności mięśni dna miednicy. Wśród dodatkowych czynników, osłabiających siłę mięśniową, wymienia się przebyte porody naturalne, brak aktywności fizycznej, przewlekłe zaparcia i otyłość. Wszystkie z nich uważane są za czynniki ryzyka rozwoju nietrzymania moczu wśród kobiet, nie tylko podczas lub po menopauzie.

Menopauza a nietrzymanie moczu – jakie jeszcze istnieją pomiędzy nimi zależności? Kontrolę nad mikcją mogą pogarszać również zmiany neurologiczne (pogorszenie przewodnictwa nerwowego). Wraz z ich nasileniem u kobiet pojawiają się tzw. parcia naglące – silna, trudna do opanowania potrzeba oddania moczu (nietrzymanie moczu z parcia). Tak jak cały organizm, również pęcherz starzeje się z kolejnymi latami życia człowieka. Jego ściany stają się mniej elastyczne, utrzymując coraz mniejsze ilości moczu. W związku z tym kobiety coraz częściej go oddają i skarżą się z powodu nocnego nietrzymania moczu (nokturii).

Objawy nietrzymania moczu w trakcie menopauzy

Pierwszym niepokojącym objawem nietrzymania moczu podczas klimakterium jest zwykle popuszczanie i oddawanie moczu podczas wysiłku fizycznego, a nawet kaszlu, kichania czy śmiechu. Do niekontrolowanej mikcji dochodzi również przy dźwiganiu ciężkich przedmiotów i podczas uprawiania sportów (wysiłkowe nietrzymanie moczu). Dochodzi wówczas do nagłego wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej, co uważane jest za jedną z przyczyn nagłego wypływu moczu. Następnie pacjentki zmagają się z nagłą, silną potrzebą oddania moczu i częstomoczem (również w porze nocnej).

Grupa wymienionych symptomów wraz z uczuciem suchości w pochwie nosi nazwę menopauzalnego zespołu moczowo-płciowego (GSM). Dolegliwości zwykle rozwijają się stopniowo i nasilają z czasem, jeśli w porę nie podejmie się odpowiednich działań leczniczych. Rzadziej zgłaszane dolegliwości to nietrzymanie moczu z przepełnienia, związane z ciągłym uczuciem pełnego pęcherza. Kobiety dostrzegają i odczuwają wówczas niewielki, ale stały wyciek moczu, zwykle w wyniku zmian neurologicznych lub anatomicznych (kropelkowe nietrzymanie moczu).

Nietrzymanie moczu w menopauzie staje się najczęściej przyczyną innych, współistniejących dolegliwości intymnych. To przede wszystkim podrażnienie i suchość pochwy, częste infekcje dróg moczowych, ból lub pieczenie podczas oddawania moczu. Schorzenia układu płciowego wpływają ponadto na zmniejszenie poczucia komfortu i obniżenie poziomu jakości życia. Powodują stres, wstyd, pod wpływem nasilających się dolegliwości kobiety unikają aktywności społecznej. Do lekarza warto zgłosić się, gdy objawy są uciążliwe, nie ustępują, wpływają na codzienne funkcjonowanie kobiety. Nie warto czekać z diagnostyką aż do czasu pojawienia się dodatkowych dolegliwości (jak np. ból, krew w strumieniu moczu, częste infekcje).

Laseroterapia – skuteczna metoda leczenia nietrzymania moczu u kobiet w okresie menopauzy

Nietrzymanie moczu po porodzie i popuszczanie moczu podczas wysiłku to dwa najczęstsze powody, dla których kobiety zgłaszają się na leczenie inkontynencji. Terapia układu moczowego u kobiet po menopauzie zwykle nie ogranicza się do postępowania zachowawczego czy objawowego. Problem nietrzymania moczu jest w tej grupie pacjentek zwykle dość zaawansowany. Warto skorzystać z porady specjalistycznej już po zauważeniu pierwszych niepokojących objawów. Lekarz po analizie wyników dotychczas wykonanych badań ocenia stan zdrowia kobiety, stawia diagnozę i decyduje o dalszym postępowaniu. Zalecanym farmakologicznym sposobem leczenia nietrzymania moczu u kobiet w trakcie menopauzy jest hormonalna terapia zastępcza. Nie u wszystkich kobiet jest jednak zalecana i skuteczna. Leczenie nietrzymania moczu w czasie menopauzy i w okresie okołomenopauzalnym może również opierać się na laseroterapii.

Laseroterapia to nowoczesna, małoinwazyjna metoda, która zyskuje na popularności jako alternatywa dla leczenia operacyjnego i farmakologicznego nietrzymania moczu. Polega na kontrolowanym podgrzaniu tkanek pochwy, co prowadzi do:

• obkurczenia i ujędrnienia ścian pochwy;
• stymulacji produkcji kolagenu i elastyny;
• poprawy napięcia i elastyczności tkanek wspierających cewkę moczową i pęcherz;
• zwiększenia nawilżenia i unaczynienia błony śluzowej pochwy.

Laserowe leczenie nietrzymania moczu jest polecane szczególnie kobietom z łagodnym lub umiarkowanym wysiłkowym nietrzymaniem moczu, atrofią pochwy (cienkość, suchość, pieczenie). Okazuje się pomocne dla tych pacjentek, które nie kwalifikują się do operacji lub chcą uniknąć leczenia chirurgicznego, nie chcą bądź nie mogą stosować hormonów (np. z przeciwwskazań onkologicznych).

Terapia uroginekologiczna, ćwiczenia mięśni dna miednicy (mięśni Kegla), zmiana stylu życia a nietrzymanie moczu w menopauzie. Jak radzić sobie z nietrzymaniem moczu?

Dojrzałe kobiety często zastanawiają się nad tym, jak samodzielnie mogą poradzić sobie z nietrzymaniem moczu podczas i po menopauzie. Choć nie zawsze da się całkowicie wyeliminować problem bez wsparcia specjalisty, wiele kobiet osiąga znaczną poprawę, stosując odpowiednie metody w warunkach domowych. Kluczowe jest utrzymanie prawidłowej postawy ciała i ćwiczenia mięśni dna miednicy (mięśni Kegla), wykonywane po konsultacji z fizjoterapeutą uroginekologicznym. Pomagają one kontrolować pęcherz i poprawić napięcie mięśniowe. Wskazane są ponadto ćwiczenia poprawiające ogólną kondycję, równowagę i stabilność (np. pilates, joga, nordic walking), które jednocześnie wspierają mięśnie miednicy. Pomagają też w redukcji masy ciała, co odciąża pęcherz. Specjaliści zwracają uwagę pacjentek na zdrowe nawyki toaletowe, oddawanie moczu zgodnie z sygnałami płynącymi z ciała. Dotyczy to przede wszystkim unikania mikcji na zapas, wstrzymywania moczu, napinania mięśni brzucha i parcia podczas oddawania moczu.

Oprócz terapii uroginekologicznej i ćwiczeń mięśni dna miednicy warto stosować dietę wspierającą prawidłowe funkcjonowanie układu moczowo-płciowego. Lekarze zalecają, by unikać produktów, które mogą działać drażniąco na pęcherz moczowy. To przede wszystkim kawa, alkohol, pikantne potrawy, cytrusy i soki cytrusowe. Wskazane jest spożywanie dużej ilości wody, pokarmów bogatych w błonnik i probiotyków. W razie potrzeby zaleca się stosowanie specjalnych wkładek higienicznych przeznaczonych do inkontynencji – są dyskretne, bardziej chłonne niż zwykłe podpaski. Pomagają także zachować komfort psychiczny w trakcie terapii.